OTİZM SPEKTRUM BOZUKLUĞU
Otizm, "Otizm Spektrum Bozukluğu" (OSB) adı verilen geniş bir yelpazede yer alan, nörogelişimsel bir durumdur. Bu durum, sosyal etkileşim, iletişim ve davranışlarda farklılıklarla kendini gösterir. Otizm spektrumu, bireyler arasında büyük farklılıklar gösterebilir; bazı bireyler bağımsız yaşama ve çalışma yeteneğine sahipken, diğerleri daha fazla desteğe ihtiyaç duyabilir.
Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) için dünya genelindeki tahmini oranlar genellikle %1 civarındadır. Bu, her 100 kişiden yaklaşık 1'inin otizm spektrumunda olduğunu gösterir. Ancak bu oran, ülkeler ve bölgeler arasında küçük farklılıklar gösterebilir.
Örneğin, Amerika Birleşik Devletleri'nde yapılan son araştırmalara göre, otizm spektrum bozukluğuna sahip çocukların oranı %2,8'e kadar çıkmaktadır, bu da her 36 çocuktan 1'ine karşılık gelmektedir. Türkiye'de ise benzer şekilde %1-2 arasında bir oran tahmin edilmektedir, ancak bu konuda kapsamlı ve güncel yerel veriler sınırlıdır.
Bu yüzdeler, otizmin toplumda oldukça yaygın olduğunu ve bu durumun farkında olunması gerektiğini göstermektedir.
Cinsiyet Oranı:
-
Otizm, erkeklerde kızlara oranla daha yaygındır. Genel olarak, otizm tanısı alan erkek çocukların sayısı kız çocuklardan yaklaşık 4-5 kat daha fazladır.
Artış Sebepleri:
Otizmin teşhis edilme oranlarındaki artış, birkaç faktöre bağlı olabilir:
-
Gelişmiş Tanı Yöntemleri: Tanı araçları ve kriterlerinin gelişmesiyle daha fazla sayıda çocuk otizm tanısı almaktadır.
-
Artan Farkındalık: Ebeveynler, öğretmenler ve sağlık profesyonelleri arasında artan farkındalık, otizmin daha erken ve doğru şekilde tanınmasını sağlamaktadır.
-
Genişleyen Tanı Kriterleri: DSM (Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı) gibi tanı kılavuzlarında yapılan değişiklikler, otizm spektrumunu genişletmiş ve daha fazla çocuğun bu spektrumda değerlendirilmesine yol açmıştır.
Otizm oranlarındaki artış, bu durumu daha iyi anlamak ve otizmli bireyler için daha fazla destek sağlamak gerektiğini göstermektedir.
01
Temel Özellikler
Sosyal Etkileşimde Güçlükler: Otizmli bireyler, sosyal ipuçlarını (mimikler, jestler) anlamakta ve sosyal etkileşimde bulunmakta zorlanabilirler. Göz teması kurma, arkadaşlık kurma ya da karşılıklı konuşma gibi durumlar zorlayıcı olabilir.
02
İletişim Farklılıkları
İletişim Farklılıkları: Bazı otizmli bireyler hiç konuşmayabilirken, bazıları ise ileri düzeyde konuşabilir. Ancak, dil kullanımı ve anlamlandırma konusunda farklılıklar görülebilir. Örneğin, kelimeleri kelime anlamlarıyla kullanma ya da mecaz anlamları anlamakta zorluk çekme gibi durumlar olabilir.
03
Tekrarlayan Davranışlar
Tekrarlayan Davranışlar: Tekrarlayan hareketler (elleri çırpma, dönen nesnelere ilgi duyma), rutinlere bağlı kalma, belirli nesnelere yoğun ilgi gösterme gibi davranışlar otizmin yaygın özelliklerindendir.
04
Duyusal Hassasiyet:
Duyusal Hassasiyetler: Otizmli bireyler, ses, ışık, koku, dokunma gibi duyusal uyarıcılara karşı hassas olabilirler. Bu durum, aşırı duyarlılık (hiperduyarlılık) ya da az duyarlılık (hipoduyarlılık) şeklinde ortaya çıkabilir.
05
Sosyal Etkileşimde Güçlükler:
Sosyal Etkileşimde Güçlükler: Otizmli bireyler, sosyal ipuçlarını (mimikler, jestler) anlamakta ve sosyal etkileşimde bulunmakta zorlanabilirler. Göz teması kurma, arkadaşlık kurma ya da karşılıklı konuşma gibi durumlar zorlayıcı olabilir.
Tanı ve Tedavi
Otizm tanısı, genellikle çocukluk döneminde, belirli gelişimsel özelliklerin gözlemlenmesi ve uzmanlar tarafından yapılan değerlendirmeler sonucunda konur. Erken tanı ve müdahale, otizmli bireylerin gelişiminde büyük fark yaratabilir. Uygulamalı davranış analizi (ABA), dil ve konuşma terapisi, iş terapisi gibi çeşitli terapi ve eğitim yöntemleri, otizmli bireylerin sosyal becerilerini ve iletişim yeteneklerini geliştirmelerine yardımcı olabilir.
Farkındalık ve Kabül
Otizm hakkında toplumsal farkındalığın artması, otizmli bireylerin toplumda daha iyi anlaşılmasına ve desteklenmesine yardımcı olur. Her otizmli birey, kendine özgü yetenekler ve güçlü yönlerle doludur. Toplum olarak bu farklılıkları kucaklamak, daha kapsayıcı ve anlayışlı bir dünya yaratmanın anahtarıdır.
Bu bilgiler otizm hakkında genel bir bakış sunmaktadır, ancak otizm spektrumu geniş ve çeşitlidir, bu nedenle her birey farklı deneyimlere sahip olabilir.